16.05.2024 / Kuchnia

Jak układać sztućce? 10 najważniejszych zasad

Jak układać sztućce zgodnie z zasadami savoir-vivre? To prawdziwa sztuka detali! Każdy sztuciec ma swoje miejsce na stole, a im większe przyjęcie, tym bardziej skomplikowaną konstrukcję tworzy. Przedstawiamy zasady nakrywania do stołu, które musi znać każdy organizujący spotkania przy stole. Tutaj dowiesz się wszystkiego!

Od czego zależy to, jak układać sztućce?

Na ułożenie sztućców wpływa przede wszystkim ilość i forma dań. Każde danie to dodatkowy komplet sztućców, a więc i forma układania całego nakrycia. Planując menu, weź więc pod uwagę to, czy masz wystarczająco dużo sztućców i czy są one dopasowane do charakteru potrawy. Z kolei idąc do restauracji, gdzie spodziewasz się pełnej zastawy, zorientuj się w sposobach konsumowania różnych typów dań lub bądź gotowy do zapytania kelnera o prawidłowy sposób.

Wiele zależy także od stopnia formalności przyjęcia. Świąteczny obiad z najbliższą rodziną nie będzie wymagał takiego zaangażowania w dopracowanie pod kątem savoir-vivre, jak wchodzi to w grę przy organizacji eleganckiej kolacji. Jednakże wciąż trzeba zastosować pewne zasady – jako organizator masz obowiązki, a lepiej by ich wypełnienie przebiło oczekiwania gości, niż wniosło rozczarowanie.

Ułożenie sztućców – 10 fundamentalnych zasad

Zanim przejdziesz do układania, perfekcyjnie wypoleruj sztućce i zidentyfikuj ich przeznaczenie. Jeśli nie posiadasz sztućców do konkretnego dania, zastąp je najbardziej zbliżonymi. Gdy zaś masz taką możliwość, warto również wypożyczyć sztućce na tę konkretną okazję, by dopracować nakrycie idealnie.

Elegancka aranżacja stołu jest możliwa tylko wtedy, gdy wszystkie elementy pochodzą z tego samego zestawu. Jeżeli Twój zestaw jest niekompletny, na wyjątkową okazję wypożycz nowy.

1 – lewa i prawa strona

Noże i łyżki znajdują się po prawej stronie talerza. Widelce kładziemy po stronie lewej. To uniwersalna zasada tego, jak się układa sztućce do dań głównych.

Istnieje tylko jeden przypadek, gdy możemy zamienić tę kolejność. Gdy wiemy, że gość jest leworęczny, odwrócenie nakrycia będzie w dobrym tonie (ale nie będzie błędem, jeśli tego nie zrobisz). Domyślnie, układanie sztućców jest bowiem dopasowane do praworęcznych – dawniej nawet wymagano od leworęcznych, by jedli jak oni!

2 – kolejność dań to kolejność sztućców

Sztućce układamy po obu stronach talerza, w kolejności ich używania. Najdalej od talerza (na zewnątrz) znajdują się sztućce do pierwszego dania, a najbliżej (wewnątrz) te do ostatniego. Zanim więc ułożysz sztućce, dokładnie zaplanuj kolejność podawania potraw, by nie wprawić gości w dezorientację.

Użyj tylko tych sztućców, które będą potrzebne gościom. Każdy element na stole musi być po coś.

3 – ostrze noża w stronę potrawy

Noże muszą być skierowane ostrzami w stronę talerza, tak by po złapaniu w rękę przystąpić prosto do jedzenia. Spójrz na zdjęcie powyżej.

4 – widelec zębami do góry

Widelec do dania głównego i innych potraw kładziemy na stole z zębami skierowanymi do góry. Oznacza to, że grzbiet widelca powinien być skierowany w stronę talerza. Takie ułożenie zapobiega zaczepieniu zębów widelca o materiał obrusa czy serwetki.

5 – łyżka miseczką do dołu

Dno miseczki łyżek i łyżeczek ma dotykać obrusa, tak by wnętrze czerpaka było widoczne. Takie ułożenie eksponuje perfekcyjnie wypolerowany sztuciec.

6 – maksymalnie 3 sztućce po każdej stronie

Ilość sztućców na stole dostosowujemy do serwowanych dań. Nie kładziemy więcej niż 3 sztućce po każdej stronie talerza. Jeżeli posiłek wymaga dodatkowych sztućców, przynosimy je w trakcie serwowania. Zastawa ma bowiem być wygodna dla gości, a nadmiar elementów z pewnością nie przysparza łatwości poruszania się po stole.

7 – deserowe sztućce ponad talerzem

Sztućce deserowe umieszczamy nad talerzem, równolegle do niego. Najpierw kładziemy łyżeczkę, a pod nią widelec deserowy. Trzonek łyżeczki powinien być skierowany w prawo, a trzonek widelczyka w lewo.

8 – sztućce do serwowania na półmiskach

Sztućce do serwowania dań umieszczamy po bokach półmisków z potrawami. Należy je ułożyć tak, aby łatwo było nimi nakładać potrawy na talerze gości, co będzie zależało od specyfiki potrawy. Ułóż na półmisku wszystkie sztućce potrzebne do nałożenia potrawy, tak by goście nie musieli sobie pomagać osobistą zastawą.

9 – umieszczanie serwetki

Najczęściej przyjmuje się, że serwetka powinna być ułożona po lewej stronie talerza lub na talerzu. Ta zasada nie jest jednak sztywna, a nakrywanie do stołu pozwala na dużą dowolność. Na serwetce nie powinny leżeć żadne sztućce ani inne elementy nakrycia.

Serwetka może wylądować po lewej stronie talerza, jeżeli w zastawie nie ma talerzyka na pieczywo (jeśli jest, to on ma być po lewej stronie). Gdy zaś talerzyk jest, serwetkę najlepiej umieścić na środku talerza.

10 – Żelazna zasada układania sztućców podczas jedzenia

No dobrze, a jak układać sztućce w ciągu jedzenia? Każdy gość musi pamiętać, że sztućce raz oderwane od obrusa nie mogą na niego wrócić! W trakcie jedzenia zawsze układamy sztućce na talerzu tak, by nie dotykały przestrzeni poza nim nawet czubkiem trzonków.

Łyżeczki wykorzystywane do mieszania napojów muszą pozostawać w całości na przypisanych im spodkach. Obowiązuje ta sama zasada, co z pozostałymi sztućcami – raz oderwane nie wracają na obrus.

Podsumowanie

Jako gospodarz, pamiętaj o wcześniejszej identyfikacji wszystkich sztućców, które zamierzasz zaproponować gościom. Na stole umieść tylko te, które będą przydatne i pochodzą z tego samego kompletu. Pamiętaj kolejności dań, odzwierciedlonej w ułożeniu sztućców oraz trzymaniu się prawidłowych stron. Łyżki i noże razem po prawej, widelce po lewej, deserowe u góry talerza. Te zasady dyktujące, jak układać sztućce, obowiązują przy każdej okazji!

W trakcie jedzenia pilnuj, by układać sztućce wyłącznie na talerzu. Nie powinny dotykać obrusa nawet trzonkiem. Gdy nie jesteś pewny, do czego służy konkretny element zastawy, możesz zapytać, lub po prostu naśladować swoich towarzyszy.