05.02.2024 / Kuchnia

Ile gram ma łyżka?

Ile gram ma łyżka produktu, którego używasz do przygotowania potrawy? Odpowiedź nie jest taka prosta! Wyjaśniamy, jak prezentują się gramatury poszczególnych składników nabieranych stołową łyżką. Różnice mogą być bardzo duże, a same łyżki nie ułatwiają sprawy! Przeczytaj i… zastanów się nad zakupem wagi kuchennej!

Ile gram ma łyżka w uśrednieniu? Przeciętna gramatura

Przeciętna łyżka ma pojemność 15 mililitrów. Przyjmuje się, że 1 mililitr odpowiada 1 gramowi. Jedna łyżka ma więc 15 gramów. Mowa o najzwyklejszej łyżce, takiej, jaką miała w szufladzie jeszcze Twoja babcia.

To jednak nie koniec! Ta krótka odpowiedź dopiero zaczyna temat. Gramatura będzie się bowiem mocno różnić w zależności od odmierzanego produktu.

Gramatura a gęstość produktu

Gęstość to stosunek masy produktu do zajmowanej przez nią objętości. Im mniejsza gęstość, tym mniejsza gramatura zmieści się na łyżce. Łyżka soli będzie ważyła więcej, niż np. łyżka mąki, ponieważ gęstość mąki jest znacznie mniejsza niż soli. Widać to nawet porównując opakowania – kilogramowa paczka mąki będzie około dwa razy mniejsza, niż kilogramowe opakowanie soli.

Przeliczać mililitry wprost na gramy można tylko względem cieczy o gęstości wody. Jest to m.in. mleko, ale już nie olej czy sok.

Ile waży łyżka najpopularniejszych produktów?

Pula produktów wykorzystywanych w kuchni jest spora. Dla najpopularniejszych obecnych w każdej szafce kuchennej znamy konkretne przeliczniki wagowe. Poniżej zamieszczamy tabelę produktów i ich gramatury odmierzane przeciętną łyżką.

Taka jest średnia gramatura łyżki produktów na co dzień stosowanych w polskiej kuchni. Mierzymy na płaskie łyżki, produkty na tyle miękkie, by lekko się nabierały (smalec, masło, margaryna, miód).

Ponownie – mowa o przeciętnej łyżce. Czyli jakiej? No właśnie… tutaj sprawa się komplikuje, co wyjaśniamy w dalszej części.

Dodatki i smarowidła

Sprawdziliśmy również, ile g ma łyżka produktów mniej popularnych, używanych nie tylko jako podstawa gotowania. Kanapkowe smarowidła, pasty, dodatki – to co często mierzymy na łyżki. Niektórymi z tych produktów bardzo łatwo się przejeść, toteż poniższa tabela przyda się zwłaszcza osobom dbającym o linię.

Wciąż operujemy uśrednionymi wartościami – pamiętaj, że np. keczup może mieć różną gęstość, w zależności od tego ile wody dolał producent. Zwracaj uwagę na informacje na opakowaniach, bo często znajduje się tam szacowana gramatura jednej łyżki.

Czy mierzyć produkty sypkie łyżką?

Na odmierzanie łyżką można się naciąć także wtedy, gdy mierzysz produkty gotowane. Ryż, kasza, drobne makarony, soczewica – to produkty, które przy gotowaniu nabierają dużo wody. Przyjmuje się, że takie produkty sypkie mieszczą się na łyżce w ilości 15 gramów w surowym. Po przyrządzeniu waga wzrośnie odpowiednio do tego, ile wody wypiły ziarna.

Z tego względu, lepiej nie liczyć wymienionych produktów na łyżki gdy już zostały ugotowane. Nie sposób bowiem określić na oko, jaka część ugotowanego ryżu to faktycznie ziarna, a ile w nim wody. Odmierzaj wszystko przed obróbką termiczną.

Łyżka tu, łyżka tam – a każda inna!

Łyżki stołowe są różne. Jeśli sięgniesz do szuflady ze sztućcami, na pewno znajdziesz w niej łyżki o różnej pojemności. Jedna większa, wygodna do jedzenia zupy z dużymi kawałkami warzyw. Druga płaska, w sam raz do nabierania sałatki, bo ta wygodnie się z niej ześlizguje. I gdzie tu przeciętność? A więc, ile łyżka ma gram, zależy w dużej mierze od samej łyżki…

Problem pojawia się przy przepisach kulinarnych. Wielu autorów przepisów podaje gramatury mierzone właśnie w łyżkach – ale nie wiesz, jaką łyżkę miał przygotowujący przepis. Przy wielu daniach i wypiekach nie będzie to problemem, bo przepis wyjdzie także bez dokładnego odmierzania, ale niektóre skomplikowane rarytasy wymagają wręcz chirurgicznej precyzji…

Co nabierasz, jak nabierasz?

W zależności od formy produktu inna ilość utrzyma się na łyżce. Górkę porcji powinno się odcinać i liczyć wszystko na płaskie łyżki. Mało kto to robi i o ile nadmiar cukru spadnie z łyżki, tak masła orzechowego można nabrać od serca, przebijając uśrednienia nawet dwukrotnie.

To spora pułapka zwłaszcza na diecie! Osoby mierzące żywność właśnie na łyżkę i oko, stale przeszacowują kalorie. Pamiętają, ile g ma łyżka Nutelli – podręcznikowo 20 gramów – ale nakładają na łyżkę w rzeczywistości znacznie więcej. W przypadku wysokokalorycznych produktów każdy gram ma znaczenie.

Co zamiast odmierzania łyżką?

Jak widzisz, to ile gram ma łyżka jest dosyć zdradliwe. Jeśli precyzja odmierzania gramów (a zwłaszcza liczenia kalorii) jest dla Ciebie istotna, pozostaje zainwestować w wagę kuchenną. Najlepiej wybrać elektryczny model, bez misek wmontowanych na stałe. Dzięki takiej wadze będziesz dokładnie określać gramaturę dosłownie wszystkiego – nowoczesne sprzęty wyłapują nawet jednogramowe zmiany. To wydatek rzędu kilkudziesięciu złotych, a posłuży Ci przez lata.

Także na wadze kuchennej waż jedzenie zawsze przed obróbką termiczną! Wciąż mamy do czynienia z problemem produktów sypkich. Również w produktach stałych zawartość płynów zmniejsza się pod wpływem metod gotowania.

Łyżka, na której zawsze odmierzysz dobrze

Oprócz klasycznych kuchennych wag możesz zaopatrzyć kuchnię w łyżkę ze wbudowaną wagą. Wygląda jak zwykła, głęboka łyżka, ale na rączce wyświetla się gramatura nakładanego produktu. Jeszcze praktyczniejsze rozwiązanie do dostania już za kilkanaście złotych.

Jeżeli chcesz zostać przy klasycznej łyżce – w porządku. By mieć pewność co do jej przeciętności, przetestuj kandydatkę na różnych produktach. Czy odmierzona nią porcja soli ma 18 gramów, cukru 13 gramów, a mąki 10 gramów? Jeśli tak, możesz jej używać do mierzenia i zakładać, że jest możliwie precyzyjna.

Jak operować przepisami kulinarnymi mierzonymi na łyżki?

Znajdujesz przepis na fantastycznie wyglądające ciasto pełne Twoich ulubionych smaków. Sprawdzasz przepis, a tam główne składniki zostały podane w łyżkach… Jak podejść do realizacji takiej receptury?

• Weź swoją przeciętną łyżkę i zrealizuj recepturę dokładnie – masz sporą szansę, że wyjdzie, o ile nie jest to szalenie skomplikowany przepis na miarę gwiazdki Michelin.
• Następnym razem przelicz łyżki na gramy zgodnie z podanymi wyżej tabelami gramatur, posiłkując się wagą kuchenną. Określ, czy przepis wyszedł lepiej.
• Za trzecim razem poeksperymentuj samodzielnie. Pamiętając np. jaka była konsystencja ciasta, określisz, czy potrzebuje więcej mąki, a może przydałoby mu się trochę wilgoci od dodatkowego jajka. Kuchnia to przecież plac zabaw dla dorosłych, prawda?
• W ostateczności, poszukaj jak najbardziej zbliżonego przepisu, ale z dokładnie rozpisanymi składnikami. Większość kulinarnych inspiracji już kiedyś została wymyślona.

Mierzenie składników w przepisach na łyżki, łyżeczki i szklanki jest stałą praktyką – skoro nie wyszła z użycia, najwyraźniej skuteczną ;). Jeśli nie liczysz kalorii, nie musisz aż tak drobiazgowo pilnować każdego grama. A jeśli liczysz, przed wrzuceniem składnika do miski dla pewności zmierz go jeszcze kuchenną wagą.

Ile gram ma łyżka produktów używanych na co dzień do gotowania? To zależy od gęstości produktu, pojemności łyżki oraz sposobu nabierania. Dla pełnej precyzji nie obędzie się bez wagi kuchennej, lub przynajmniej łyżki z wagą.

Mamy nadzieję, że zamieszczone powyżej tabele gramatur i wskazówki prawidłowego odmierzania pomogą Ci sprawnie realizować przepisy. Powodzenia w kuchni!